Cách kiểm tra độ mòn và dấu hiệu hỏng của phớt máy bơm

Cách kiểm tra độ mòn và dấu hiệu hỏng của phớt máy bơm

Trong hệ thống máy bơm công nghiệp và dân dụng, phớt máy bơm đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc làm kín trục quay, ngăn chất lỏng rò rỉ ra ngoài. Tuy nhiên, sau một thời gian hoạt động, phớt sẽ bị hao mòn và xuống cấp theo tự nhiên hoặc do điều kiện vận hành không tối ưu.

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu hỏng hóc và kiểm tra độ mòn của phớt giúp doanh nghiệp hoặc cá nhân tiết kiệm đáng kể chi phí sửa chữa, giảm thiểu rủi ro ngừng máy và đảm bảo an toàn vận hành. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn cách kiểm tra tình trạng phớt và nhận biết các dấu hiệu phớt máy bơm đang gặp sự cố.

1. Tại sao cần kiểm tra định kỳ phớt máy bơm?

Phớt là chi tiết thường xuyên chịu ảnh hưởng của:

• Áp lực cao
• Nhiệt độ tăng đột ngột
• Ma sát giữa các mặt làm kín
• Hóa chất hoặc tạp chất ăn mòn

Nếu không kiểm tra định kỳ, sự cố hỏng phớt có thể gây ra:

• Rò rỉ chất lỏng (có thể nguy hiểm nếu là hóa chất độc hại)
• Gây cháy, ăn mòn thiết bị
• Làm hỏng trục, vòng bi, vỏ bơm
• Ngừng hoạt động của toàn bộ hệ thống

2. Những dấu hiệu nhận biết phớt máy bơm bị hỏng
3. a) Rò rỉ chất lỏng quanh trục bơm

Đây là dấu hiệu dễ thấy nhất. Nếu bạn phát hiện có nước, dầu hoặc hóa chất rò rỉ ở vùng quanh trục quay, rất có thể phớt đã bị mòn, vỡ mặt làm kín hoặc lò xo yếu.

1. b) Tiếng kêu lạ khi máy hoạt động

Tiếng “rít” hay “lạch cạch” phát ra từ vùng lắp phớt là cảnh báo về sự mất cân bằng hoặc nứt, vỡ bề mặt làm kín.

1. c) Tăng nhiệt độ cục bộ tại đầu bơm

Nếu cảm nhận bằng tay thấy khu vực đầu bơm nóng bất thường (so với cùng điều kiện vận hành trước đó), có thể phớt không còn ma sát đúng chuẩn – dẫn đến sinh nhiệt.

1. d) Máy bơm tụt áp hoặc hoạt động yếu

Rò rỉ chất lỏng do phớt hỏng làm giảm hiệu suất của máy bơm, gây mất áp lực trong hệ thống.

1. e) Thấy vụn than hoặc bụi đen tại phớt

Một số phớt cơ khí dùng vật liệu than chì hoặc silicon carbide. Khi mòn, chúng để lại vụn đen quanh khu vực lắp, là dấu hiệu cần thay thế.

3. Cách kiểm tra độ mòn của phớt máy bơm

Việc kiểm tra có thể thực hiện bằng mắt thường và các dụng cụ đơn giản, không cần thiết bị đo chuyên sâu:

1. a) Tháo cụm phớt để quan sát

• Tháo nắp đầu bơm theo hướng dẫn kỹ thuật
• Quan sát hai mặt làm kín: nếu có vết xước sâu, nứt, vỡ hoặc mòn quá mức là phải thay
• Kiểm tra độ đàn hồi của lò xo: nếu quá yếu hoặc gãy, cần thay thế toàn bộ

1. b) Đo khe hở giữa mặt tĩnh và mặt quay

Khi lắp phớt mới, mặt phớt tì chặt lên nhau. Nếu phát hiện khe hở lớn hơn 0.1mm (có thể dùng tấm lá căn để kiểm tra), khả năng làm kín đã giảm mạnh.

1. c) Kiểm tra vòng đệm phụ (O-ring, V-ring)

• O-ring bị chai, nứt hoặc mất tính đàn hồi là nguyên nhân gây rò rỉ
• Nên thay mới nếu phớt đã tháo ra và sử dụng trên 6 tháng

1. d) So sánh với phớt mới

Nếu có sẵn một bộ phớt tương đương, bạn có thể đặt cạnh để so sánh độ mòn của mặt ma sát và độ nén của lò xo.

4. Những nguyên nhân gây hỏng phớt sớm

Hiểu được nguyên nhân giúp phòng ngừa hiệu quả:

• Lắp sai kỹ thuật: Xiết không đều, mặt phớt không đồng tâm
• Làm việc trong môi trường nhiều cặn rắn: Làm xước mặt phớt
• Không đủ dung dịch làm mát: Phớt bị cháy, biến dạng
• Áp lực hoặc nhiệt độ vượt giới hạn thiết kế
• Dùng sai vật liệu phớt với hóa chất bơm

5. Khi nào cần thay thế phớt máy bơm?

Bạn nên thay mới khi:

• Phát hiện rò rỉ nhiều hoặc liên tục dù đã siết lại
• Mặt làm kín trầy xước sâu hoặc mòn nhiều
• Lò xo yếu, gãy
• O-ring mất đàn hồi, biến dạng
• Máy bơm hoạt động yếu bất thường

Gợi ý: Thay phớt định kỳ từ 6 – 12 tháng/lần trong điều kiện hoạt động trung bình, hoặc sớm hơn nếu máy chạy liên tục.

6. Cách kéo dài tuổi thọ phớt máy bơm

• Lắp đặt đúng quy trình, cân chỉnh đồng tâm
• Vận hành bơm đúng tải, đúng hướng quay
• Tránh chạy khô (không có chất lỏng)
• Lọc chất lỏng trước khi bơm để loại bỏ hạt rắn
• Bảo trì, vệ sinh phớt định kỳ
• Chọn vật liệu phớt phù hợp với môi trường bơm

7. Kết luận

Việc nhận biết và kiểm tra phớt máy bơm đúng cách giúp:

• Phát hiện sớm lỗi để ngăn ngừa sự cố lớn
• Giảm thời gian dừng máy và chi phí thay thế
• Đảm bảo hệ thống vận hành liên tục và hiệu quả

Nếu bạn đang sử dụng máy bơm trong nhà máy, tòa nhà, hoặc hệ thống cấp nước, đừng bỏ qua việc kiểm tra định kỳ phớt bơm như một phần quan trọng của bảo trì.

Click vào để xem chi tiế các loại phớt bơm